روز چهارشنبه و پنجشنبه (18 و 19مهرماه)، هشتمین رویداد پردیس سامیت در پارک فناوری برگزار گردید. رویدادی که با دورههای پیشین خود تفاوتی ویژه داشت. درواقع پردیس سامیت 1403 افزون بر برنامههای سالانه خود، جشن تولد دهسالگی مرکز شتابدهی نوآوری نیز بود. نوشتاری که در ادامه میخوانید، نه یک گزارش رسمی ژورنالیستی از رویداد اخیر، که یک خاطرهنویسی صمیمانه از دوربین شتابدهنده تجارت بردار است.
روز – داخلی – سالن اصلی پارک فناوری پردیس!
در بخش آغازین رویداد جناب آقای هزاوه، معاون امور فناوری پارک فناوری پردیس، ضمن تبیین تم کلی رویداد، که از ارائه سال گذشته دکتر عالمی وامگرفته شده بود، موضوعات مورد بحث در این دو روز را مشخص نمودند. موضوعاتی که هرکدام در قالبی استعاری، بهدنبال پاسخ دادن به یک پرسش اصلی بودند: چگونه میتوانیم باغچههایمان را سرسبز کنیم؟
این موضوعات که براساس تشبیه اکوسیستم به جنگلی بارانی بهعنوان بستری برای رشد کسب و کارها در قالب سخنرانی و پنلهای گفت و گو طراحی شده بودند، به شرح زیر بودند:
- تجربه همکاری باغچهها (کسب و کارها)
- نقش واسطهها (بروکرها) در همکاری باغچهها
- تجربه ورود نامربوط به باغچههای دیگر!
- تجربه یکی شدن (ادغام) باغچهها
- نقش نهادهای حمایتی در سبز شدن (و سبز ماندن) باغچهها
- معرفی باغچههای سبزتر

نقش نهادهای بالادستی:
باغچهها برای سبز شدن نیاز به باران کافی دارند!
در بخش بعدی دکتر بخشیانی، معاون توسعه اقتصاد معاونت علمی فناوری، اولویتهای نهادهای حاکمیتی درخصوص شتابدهی کسب و کارها را بهنحو اجمالی بررسی نموده و در سه محور اصلی خلاصه نمودند:
- تاکید بر برنامههای کلانتر و اجراییتر، آسیبشناسی در سیاستها و چابکسازی بروکراسی موجود
- تاکید بر سرمایهگذاری صنایع بزرگ و هولدینگها در اکوسیستم
- تمرکز بر هوش مصنوعی و حوزههای نوظهور دیگر

یک فرمانده با کفایت باید بگوید: بیا!
نه اینکه بگوید: برو.
احمد نیکپور، مدیرعامل شتابدهنده تپش، سخنران بخش بعدی این رویداد بود. براساس دیدگاه ویژه او درخصوص اکوسیستم نوآوری حوزه تجهیزات پزشکی، مهمترین ویژگی یک شتابدهنده “حرکت کردن جلوتر از تیمها” است. نیکپور ضمن تعریف کردن سرگذشت شتابدهنده تپش،از آغاز بهعنوان یک شرکت مهندسی تا امروز، ویژگی اساسی شتابدهنده خود را ترسیم یک مدل کامل ،از صفر تا صد مسیر کسب و کار، معرفی نمود.
از تولد تا ده سالگی:
سرگذشت مرکز شتابدهی نوآوری!
بعد از یک توقف کوتاه در ایستگاه موسیقی، نوبت به بررسی عملکرد ده ساله مرکز شتابدهی نوآوری و بریدن کیک تولد این مرکز رسید. در این پنل گفت و گوی یکساعته، آقایان عظیمیان (رئیس مرکز شتابدهی نوآوری)، هزاوه (معاون فناوری) و عطارزاده (بهعنوان میزبان) حضور داشتند. براساس توضیحات جناب آقای هزاوه، مرکز شتابدهی نوآوری در سال 1393 برپایه سه رکن اساسی تاسیس گردید:
- ترویج فرهنگ کارآفرینی از طریق برگزاری رویدادها
- ایجاد فضای کار اشتراکی: مراکز برای پخته شدن ایدههای خام افراد در کنار هم و ساخت تیمها.
- ایجاد شتابدهندهها بهعنوان مکانیزم توسعه کسب و کار
برهمین اساس مخاطب اصلی مرکز نیز ذیل همین سه دسته تعریف شده و رویداد پردیس سامیت، رویداد سالانهای برای گردهمایی همین مخاطبان است.
در ادامه جناب آقای عظیمیان وضعیت فعلی مرکز و چشمانداز آن برای ادامه این مسیر را تبیین نمود. براساس آمار مرکز شتابدهی نوآوری، در قسمت شتابدهندهها وضعیتی نسبتا قابل قبول وجود دارد. (83 شتابدهنده فعال) با این وجود تعداد فعلی فضاهای کار اشتراکی زیر نظر مرکز (25 عدد) همچنان قابل قبول نیست و نیاز به رشد داد. افزون بر این موضوع نگرانکننده اصلی برای مرکز، رویدادهای کارآفرینی است. این رویدادها که در واقع موتور محرکه اکوسیستم به شمار میآیند، پس از پاندمی کرونا بسیار کاهش یافتهاند.مسئله دیگری که مفصلا در این بخش مطرح گردید، لزوم هماهنگی رویکردهای مرکز شتابدهی نوآوری با منطق فکری نسل جدید است.

مقیاس پذیری (scalebility):
وجه تمایز استارتآپ از مشاغل دیگر است!
دکترعالمی، مدیرعامل شتابدهنده تهران سایت، سخنران بعدی این رویداد بود. او برای طرح ایده اصلی دستیابی به یک باغچه سرسبز، صحبت خود را با این گام مهم آغاز نمود که اصلا باغچه (استارتآپ) چیست؟
براساس تعریف استیو بلک، استارتآپ یک سازمان موقت است که به دنبال کسب و کار تکرارپذیر و مقیاسپذیر میگردد این تعریف نشان میدهد که دانشبنیان بودن یا نوپا بودن، صفت الزامی یک استارتآپ نیست. بلکه “مقیاسپذیری” که لاجرم به شتابدهی و سرمایهگذاری خطرپذیر نیاز دارد، اصلیترین وجه ممیزه یک استارتآپ است.
دکتر عالمی در قسمت دوم ارائه خود، اهمیت دانشگاه را برای تیمسازی و تربیت نیرو تبیین نمود. او با تاکید بر اکتسابی بودن توانایی کارآفرینی و تمرکز بر لزوم تیمسازی، یکی از مهمترین وظایف شتابدهندهها را گزینش دانشجویان و بهطورکلی نیروهای موردنیاز برای فعالیت در اکوسیستم دانست.
سرسبز ماندن:
نقش سرمایه در بقاء کسب و کارها!
خانم سولماز صادقنیا، مدیرعامل مجموعه گلرنگ ونچرز، با ترسیم منطق اقتصادی حاکم بر بخش سرمایهگزاری گروه صنعتی گلرنگ، موضوع این قسمت را از زوایای مختلف بررسی نمود. ایشان ضمن مرور تاریخچه این گروه صنعتی از آغاز در سال 1345 تا به امروز، نقش گلرنگ ونچرز را بهعنوان تسهیلگر در اکوسیستم استارتاپی پررنگ نمود.
براساس تعریف فوق، از یک سو صنایع بزرگ و هولدینگهایی همانند گلرنگ، با سرمایهگزاری بر کسب و کارها یا تیمهایی که در زنجیره ارزش هستند، مسیر بقاء و سرسبز ماندن آنها را هموار میکنند. از سوی دیگر نیز شتابدهندهها وظیفه حمایت از تیمها در شرایطی که بلوغ کافی برای ارتباط مستقیم با سرمایهگزار را ندارند را برعهده میگیرند.

یکی شدن باغچهها:
تجاربی در ادغام شرکتهای همسو
آخرین ارائهدهنده روز چهارشنبه، جناب آقای سهیلی، عضو هیئتمدیره کارخانه نوآوری همآوا، بود. در ابتدای سخنرانی، ایشان تاریخچه تاسیس همآوا را، از شکلگیری سرآوا در 1391 تا ادغام شتابدهندههای آواتک، شزان، آواگیمز و فضای کار اشتراکی زاویه، مرور نمودند. در ادامه چالشهای فعلی شتابدهندهها و فضاهای کار اشتراکی بررسی گشته و مزایا و چالشهای ادغام شرکتهای همسو براساس دیدگاه ایشان طرح گردید. در ادامه این موارد را بهنحو اجمالی بررسی مینماییم.
• چالشهای فعلی شتابدهندهها و فضای کار اشتراکی
- کاهش سرمایهگذاری ویسیها
- مهاجرت و کاهش تولید اولیه اکوسیستم
- افزایش هزینههای عملیاتی شتابدهندهها
- خروجیهای کمتر و کیفیت پایینتر
• مزایای ادغام شرکتهای همسو
- کاهش هزینههای عملیاتی همافزایی منابع، افزایش کارایی در منابع محدود
- بهبود خروجیها و نتایج بهتر
- پاسخ به کاهش سرمایهگذاری و مهاجرت
- ایجاد شرکت بزرگتر و قویتر
• چالشهای ادغام شرکتهای همسو
- خطر ایجاد انحصار و کاهش Diversity
- دست بالای سرمایهگذاران
- نیاز به نهادهای رگولاتیوی
- چالش سازگاری فرهنگهای سازمانی و رنج حقوق
بروکرها: تهدید یا فرصت؟!
آخرین برنامه رسمی رویداد چهارشنبه، پنل گفت و گویی در خصوص نقش واسطهها (بروکرها) در اکوسیستم استارتاپی بود. در این پنل که افرادی همچون خانم غفوری، خانم صادقنیا، آقای عبدی و آقای خالقی نظریاتشان را به اشتراک گذاشتند، موضوعاتی مانندتعریف بروکر، کاربرد بروکرها در اکوسیستم، تعامل صنعت با بروکرها،دلایل ناآشنایی شتابدهنده با سیستم بروکری و بیاعتمادی مدیران به این فرهنگ مطرح گشت.
براساس تلقی افراد حاضر، بروکرها حلقه واسطه میان عرضه و تقاضا و در واقع بازیگردان اعضای اکوسیستم هستند. براین اساس بروکرها بهواسطه پیوندی که میان افراد اکوسیستم ایجاد میکنند، نقشی اساسی در تعداد و کیفیت محصولات اکوسیستم دارند.
شب – خارجی – محوطه فضای باز پارک فناوری پردیس!
(آتشبازی، موسیقی، خاطرهبازی)
آخرین و احتمالا متفاوتترین برنامه پردیس سامیت امسال، بیرون از ساختمان مرکز و در فضای باز برگزار گردید. در این برنامه که با موسیقی و نورپردازی همراه بود ، براساس تمهیداتی که از پیش به خوبی برنامهریزی شده بود، آتشبازی و ترقهبازی برگزار گردید. افزون بر این افرادی از اکوسیستم استارتاپی، خاطرات خودشان در این زیستبوم را تعریف نموده و خاطرهبازی در محیطی غیررسمی را تجربه کردند. در بخش پایانی مراسم نیز براساس برنامه قبلی، میهمانان و برگزارکنندگان در کنار هم به صرف شام پرداختند.
در پایان این نوشته لازم است که از تمامی عوامل برگزارکننده این رویدار، بهجهت برنامهریزی دقیق و برنامههای جذاب، تشکری ویژه نماییم. به امید آنکه در ادامه نیز چنین رویدادهای حرفهای و مفیدی برای رشد اکوسیستم برگزار گردد.